Gerçek yaşamda olduğu gibi, fotoğraf çekerken kişinin gözünün içine bakmak arada bir bağ oluşturur. Birinin fotoğrafını çekerken makineyi kişinin göz seviyesinde tutun. Çocuklar söz konusuysa, bu onların boyuna inmeniz gerekiyor demektir. Çektiğiniz kişinin her zaman makineye bakması gerekmez. Tek başına göz seviyesi açısı sizi resmin içine çeken kişisel ve davetkar bir duygu yaratır.

SADE BİR ARKA PLAN KULLANIN
Sade bir arka plan fotoğrafını çektiğiniz objenin daha iyi görüntülenmesini sağlar. Makinenizin vizöründen bakarken çektiğiniz objenin çevresini inceleyin. En sevdiğiniz yeğeninizin kafasından çıkan antenler, kulaklarından sarkan arabalar olmaması için özen gösterin.

DIŞ MEKANDA FLAŞ KULLANIN
Parlak gün ışığı yüzde istenmeyen derin gölgeler oluşturabilir. Yüzü aydınlatmak için flaş kullanarak gölgeleri yok edin. Güneşli havalarda insan resmi çekerken flaşınızı açmayı unutmayın. Dolgu flaşı (fill-flash) modunu ya da tam flaş (full-flash) modunu seçebilirsiniz. Fotoğrafını çektiğiniz kişi en fazla 1,5 metre uzaklıktaysa dolgu flaşı, daha uzaktaysa tam flaş modu gerekebilir. Dijital bir fotoğraf makinesiyle sonuçları incelemek için fotoğraf görüntüleme panelini (LCD ekran) kullanın.
Bulutlu günlerde varsa sürekli flaş modunu seçin. Flaş insanların yüzünü aydınlatır ve yüz hatlarının öne çıkmasını sağlar. Bulutlu günlerin hafif ışığı bazen hoş sonuçlar verebildiğinden, flaşsız olarak da fotoğraf çekmeyi deneyin.

DAHA YAKINA GİDİN
Fotoğrafını çektiğiniz nesne arabadan daha küçük bir objeyse, deklanşöre basmadan bir, iki adım yaklaşıp zoom kullanın. Amacınız fotoğraf karesini fotoğrafını çektiğiniz objeyle doldurmak olmalı. Yakın çekimle, kalkmış bir kaş ya da serpiştirilmiş çiller gibi anlam katacak ifadeler yakalayabilirsiniz.

Ancak fazla yakına giderseniz fotoğrafınız bulanıklaşır. Çoğu fotoğraf makinesinin en yakın odak mesafesi yaklaşık 90 cm ya da makinenizden bir adım uzaklıktadır. Fotoğraf makinenizin en yakın odak mesafesinden (emin olmak için makinenizin kullanım kılavuzuna bakın) daha yakına giderseniz fotoğraf bulanık çıkar.
FOTOĞRAFINI ÇEKTİĞİNİZ OBJEYİ TAM ORTALAMAYIN

Sahnenin tam ortası, gösteri yapan kişi için bulunmaz bir yerdir. Ancak, fotoğraf karenizin tam ortası için aynı şeyi söylemek doğru değil. Çektiğiniz nesneyi fotoğraf karesinin tam ortasından hafif yana kaydırarak, fotoğrafınıza hayat verin. Vizörünüzde karelerden oluşan bir oyun tahtası olduğunu varsayın. Şimdi fotoğrafını çektiğiniz nesneyi tahtadaki karelerden birine yerleştirin.
Otomatik odaklı bir fotoğraf makineniz varsa, bu tür makinelerin çoğu vizörün ortasında bulunan nesneye odaklanacağından, odağı kilitlemeniz gerekir.
ODAĞI KİLİTLEYİN
Çektiğiniz obje, fotoğrafın tam ortasında değilse net bir fotoğraf elde edebilmek için odağı kilitlemeniz gerekir. Otomatik odaklı fotoğraf makinelerinin çoğu fotoğrafın merkezinde ne varsa ona odaklanır. Ancak fotoğraf kalitesini artırmak için çoğu zaman çektiğiniz nesneyi tam ortadan hafif yana kaydırmanız gerekir. Bulanık bir fotoğraf çekmek istemiyorsanız, önce çektiğiniz nesne tam ortadayken odağı kilitlemeli, ardından da nesne ortadan yana kayacak şekilde kompozisyonu değiştirmelisiniz.
Odağı genellikle üç adımda kilitleyebilirsiniz. Önce, nesneyi tam ortaya yerleştirin ve deklanşörü yarım basılı halde tutun. İkinci olarak, deklanşör hala yarım basılı halde makinenizi oynatarak nesneyi ortadan yana kaydırın. Üçüncü ve son olarak, fotoğrafı çekmek için deklanşöre tam olarak basın.

FLAŞINIZIN ETKİ MESAFESİNİ ÖĞRENİN
Flaş kullanılırken yapılan en yaygın hata flaşın etki mesafesi dışındaki nesneleri çekmektir. Bu neden yanlış? Flaş etki mesafesinin uzağından çekilen fotoğraflar karanlık olacağı için bu yanlıştır. Birçok fotoğraf makinesinde maksimum flaş etki mesafesi 4,5 metreden (yaklaşık 5 adım) daha kısadır.
Sizin makinenizin flaş etki mesafesi nedir? Makinenizin kullanım kılavuzuna bakın. Bulamadınız mı? O zaman işi şansa bırakmayın. Çekeceğiniz nesneden 3 metreden daha fazla uzaklaşmayın.
IŞIĞA DİKKAT EDİN
Fotoğrafını çektiğiniz nesneden sonra fotoğrafın en önemli öğesi ışıktır. Işık çektiğiniz fotoğraftaki her şeyin görünümünü etkiler. Anneannenizi çekerken, yandan vuran parlak gün ışığı kırışıklıkları belirginleştirir. Oysa bulutlu bir günün loş ışığı aynı kırışıklıkları gizler.
Çektiğiniz nesne üzerine fazla ışık düşmesini istemiyor musunuz? O halde ya kendiniz yer değiştirin ya da çektiğiniz nesnenin yerini değiştirin. Manzara fotoğrafı çekerken, ışığın kavuniçine çaldığı ve tüm arazi boyunca uzanıp gittiği sabahın erken ya da akşamın geç saatlerini deneyin.

BİRKAÇ DİKEY RESİM ÇEKİN
Fotoğraf makineniz dikey duramıyor mu? Dikey fotoğraf çekmek için yana doğru hiç yatırmadıysanız elbette duramaz. Dikey bir fotoğrafta her tür nesne daha iyi görünür. Sarp kayalar üzerindeki bir fenerden Eiffel Kulesine, bebek havuzunda zıplayıp duran 4 yaşındaki yeğeninize kadar her şey. O halde bundan sonraki denemenizde fotoğraf makinenizi yana yatırıp dikey bir iki resim çekmeye özen gösterin.

 

YÖNETMEN GİBİ DÜŞÜNÜN
Fotoğraf çekerken denetim sizde olsun; fotoğrafların kalitesinin ne kadar arttığını siz de görün. Yalnızca bir fotoğrafçı gibi değil bir film yönetmeni gibi hareket edin. Film yönetmeni her şeyi kontrolünde tutan kişidir. Yer seçimini yönetmen yapar: “Herkes arka bahçeye çıksın.” Aksesuarları yönetmen seçer: “Kızlar, pembe gözlüklerinizi takın.” İnsanları yönetmen organize eder: “Şimdi biraz daha yaklaş ve kameraya doğru eğil.”

 

 

 

KIRMIZI GÖZ

Geceleri flaşla çekilen fotoğraflarda genellikle gözler kırmızı çıkar. Peki fotoğraftaki güzelliği bozan bu olay nasıl olur? Niçin her zaman olmaz? Niçin gündüzleri flaşla çekilen fotoğraflarda olmaz?
Gözümüz iç içe geçmiş üç tabakadan oluşur. En dışarıdaki gözümüzü koruyan ve göz akı da denilen sert tabakadır. İkincisi, kan damarlarından meydana gelmiş ve ortasında göz bebeğinin bulunduğu damar tabakadır. Bu damarlar sayesinde fazla ışıkta göz bebeğimiz küçülür, karanlıkta ise daha çok ışık alabilmek için büyür ama bu hareketi oldukça yavaş yapar. Üçüncü tabaka da retina adı verilen, ışığa duyarlı kılcal damar ağlarından oluşan ağ tabakasıdır.
Köpek, kedi, geyik, karaca gibi hayvanların gözlerinin arkasında, yani retinalarında ayna gibi, yansıtıcı özel bir tabaka vardır. Eğer karanlıkta gözlerine el lambası veya araba farı gibi bir ışık tutarsanız, bu ışık gözlerinin içinden yansır ve gözleri karanlıkta pırıl pırıl parlar. İnsanların gözlerinin retinasında ise böyle bir yansıtıcı tabaka yoktur.
Fotoğraf makinesinin flaşı çok kısa bir zamanda çok kuvvetli bir ışık verir. Gözbebeğimiz ise bu kadar kısa zamanda küçülmeye fırsat bulamaz. Işık doğrudan retinaya ulaşır ve oradan da doğrudan kılcal damarların görüntüsü yansır. İşte flaşla çekilen fotoğraflarda görülen bu kırmızılık retina tabakasındaki kılcal damarların görüntüsüdür.
Günümüzde, birçok fotoğraf makinesinde, gözün bu kırmızı görüntüsünü azaltacak önlemler alınmıştır. Bu makinelerde flaş iki kere çakar. Birinci çakış resim çekilmeden az önce olur ve gözbebeğinin küçülerek gözdeki yansımayı azaltmasına zaman tanır. İkincisi de tam fotoğraf çekilirken olur ki, gözbebeği olması gereken durumu almıştır zaten. Başka bir önlem de odadaki bütün ışıkları açarak gözbebeğinin önceden küçülmesini sağlamaktır.
Geceleri flaşlı fotoğraflarda, gözlerin kırmızı çıkmasının önlenmesinin bir yolu da flaşı objektiften olabildiğince uzak tutmaktır. Günümüzde fotoğraf makineleri o kadar küçülmüştür ki, flaş makinenin bünyesinde ve objektife birkaç santim mesafededir. Flaşın ışığı göze gelip yansıyarak geri döndüğünde doğrudan objektife gelir. Gündüzleri ise gözümüze dışarıdan, her yönden ışık geldiği için, flaşın ışığı bunların arasında daha az oranda gözümüze girer ve kırmızı göz olayı yaratmaz...

 

10 ALTIN KURAL
YAKINLAŞIN!
Bir objenin fotoğrafını çekerken yakınlaşarak veya varsa objektifinizin zoom özelliğini kullanarak objenin bütün fotoğrafı doldurmasını sağlamak çoğu zaman daha güzel sonuçlar verir. Böylece bakan bir kişinin dikkatini dağıtabilecek obje etrafındaki başka görüntüleri fotoğraf içine almamış olursunuz. Bu özellikle portre ve doğa fotoğrafları çekerken işe yarayan bir kuraldır. Fakat fotoğraf çekeceğiniz konuya fazla yaklaşırsanız bu sefer obje üzerindeki bazı ayrıntılar kaybolabilir. Örneğin portre fotoğrafı çekerken kişinin yüz ifadesi yanında ellerinin duruşunu da göstermek güzel olacaktır.
Yakınlaşın! Böylece özellikle doğa fotoğrafları daha etkileyici olabilir.
HIZLI OLUN
Fotoğrafını çekeceğiniz obje bir kuş ise uçabilir, insan ise gülümsemeyi bırakabilir veya beklemekten yorulabilir. Hızlı fotoğraf çekebilmek için alıştırmalar yapmalısınız, makinenizin ayarlarını ve kadraj belirleme işlerini hızlı yapmalısınız. Bazen makine ayarlarından emin olmadığınız zamanlarda da gördüğünüz bir konunun hızlı bir biçimde fotoğrafınızı çekmelisiniz. Siz makinenizin ayarları ile uğraşırken beğendiğiniz konu büyük olasılıkla uzaklaşacak veya değişecektir. Bunun için makinenizde sürekli birkaç poz çekebilecek film bırakın. Makinenizi kapatırken tam otomatik moda getirin ve çabuk ulaşabileceğiniz bir yerde bulundurun. Film harcamaktan korkmayın. (Sanki film çok ucuzmuş gibi!)

FOTOĞRAFINIZIN SANAT ÖZELLİKLERİNE DİKKAT EDİN
Çektiğiniz her fotoğrafı yüksek bir ücrete satmayı planlamasanız da dengeli ve güzel çekmeye çalışın. Hiç fotoğraf bilgisi olmayan kişiler bile güzel bir fotoğraf gördükleri zaman iyi tepki verirler. Fotoğrafçılığın rastgele görünen konuların filme aktarılması değil bir sanat olduğunu unutmayın. Her çektiğiniz fotoğrafın kart baskısından sonra nasıl iyi görünebileceğini düşünmeye çalışın. Bunun için yandaki kuralları uygulamaya çalışın.

Ufuk çizgisini tam yatay tutmaya çalışın.
Etraftaki fazlalıkları kadraj yaparak dışarıda bırakmaya çalışın.
Objenizi en uygun olacak yere yerleştirin. Örneğin obje bir işçi ise otururken değil de kendi işini yaparken fotoğrafını çekmeye çalışın.
Fotoğraf sınırları içindeki bütün çizgilerin bir perspektif içinde ve obje ile uyumlu olmasına dikkat edin.
Üçte birler kuralına dikkat edin.

EN CAN ALICI NOKTAYI BULMALISINIZ
Fotoğrafını çektiğiniz konuya bakarken en dikkat çeken şeyi fotoğrafınıza almaya çalışın. Örneğin bir kişinin yaptığı iş, bir hayvanın oynadığı nesne en dikkat çekici unsur olabilir. Böyle bir konunuz varsa yalnızca bu en can alıcı noktanın fotoğrafını çekin. Böylece etraftaki nesneler kompozisyona girmeyecek, fotoğrafın anlatım gücü artacaktır.
Fotoğraf içindeki en önemli konuyu, örneğin yapılan işi gösterin. 

ODAK NOKTASI OBJE ÜZERİNDE OLMALIDIR
Fotoğraf çekerken alan derinliğini kullanmayı öğrenin. Alan derinliği azaldıkça obje üzerindeki netlik etrafa göre artacak ve obje daha dikkat çekici olacaktır. Alan derinliğini azaltmak diaframı açmakla olabilir. Bu arada film üzerine düşen ışık artacağından enstantane süresi de uygun biçimde kısaltılmalıdır.
Alan derinliğini artırmak ise fotoğraf içindeki bütün noktalardan gelen ışığın film üzerinde odaklanması demektir. Böylece bütün fotoğraf, yakından sonsuza kadar net olacaktır. Bu ise doğa manzaraları gibi konuları çekerken fotoğrafınızın değerini artıracaktır.

ZAMANI KULLANIN
Fotoğrafın en basit, eğlenceli özelliklerinden biri zamanı durdurması ve belli bir anı yakalamasıdır. Enstantane ayarını değiştirerek çok güzel etkiler yaratabilirsiniz. Fotoğraf belli bir anı yakalar fakat fotoğraf çekerken kullandığınız teknik objenin hareketli olduğunu gösterebilir. Örneğin, enstantane süresi biraz uzatılırsa, halı dokuyan bir işçinin elleri net görülmeyecek ve fotoğrafa bakanlar ellerinin hareketli olduğunu düşünecektir. Enstantane süresini uzatırsanız, vücudunuzun hareketleri yüzünden nesnelerin netliğinin bozulmaması için tripod kullanmalısınız. Kural olarak objektifinizin kullandığı odak uzunluğundan daha az enstantane ayarları için tripod gereklidir. Örneğin o an için 200 mm. odak uzaklığınız varsa ve 1/125 sn. değerinde enstantane kullanmak istiyorsanız fotoğrafınızı elde çekemezsiniz.
İstenilenden daha uzun enstantane değerleri kullanırsanız hareketli objeler hiç görülmeyebilir, örneğin bir köprü üzerinde giden araçlar fotoğraf üzerinde görülmeyecektir, dikkat edin.

IŞIĞI İZLEYİN
Işığın kaynağını ve gölgelerin durumunu izlemeniz fotoğraf çekerken çok önemlidir. Işık obje üzerine düşünce nasıl olacak, gölgeler nasıl görünecek veya parlak ışık bölgeleri (patlamalar) olacak mı? Güçlü ve dik gelen ışık bazen obje üzerinde beklenmedik gölgeler ve parlamalar yaratabilir. Yan gelen ışık ise gölgeleri belirginleştirir ve baskıda zorluklar yaratabilir. Birçok durumda, özellikle portre fotoğrafı çekerken indirekt ışık kullanmak daha iyi sonuçlar verecektir. Işığın yarattığı etkilerin hangisini istiyorsanız, ışığı ayarlayıp (yada günün belli bir saatini beklemek gerekebilir) objenizi ona göre yerleştirmelisiniz.


HAVAYI DA İZLEYİN
Gökyüzüne bakın ve fotoğraf üzerinde nasıl bir gökyüzü görünümü istediğinizi düşünün. Eğer hava bulutlu ve bulutlar yüksekte ise gökyüzünü fotoğraflarınızda göstermemeye çalışın. Böyle havalarda mimari ve portre fotoğrafları çekmek daha iyi olabilir. Hava olaylarının değişiminde, örneğin yağmurdan hemen sonra güneş açtığı zamanlar fotoğraf çekmek için çok uygundur. Hava açık veya parçalı bulutlu ise manzara fotoğrafları çekmenin tam sırası olabilir. Böyle manzaralar için özellikle polarize filtre kullanmanızı öneriyoruz. Böylece gökyüzünün ve denizin mavisi daha koyu olacaktır.


İŞLERİ BASİTLEŞTİRİN
Fotoğraf çekerken yaptığınız işleri basitleştirin. Örneğin makinenizin pozometresinin verdiği ayarları kullanmayı öğrenin. Fakat yanlışlık olmasın makinenizi tam otomatik (program) konumunda kullanmayı önermiyoruz. Her ayarı makinenin yapması durumunda sanat açısından kötü fotoğraflar ortaya çıkacaktır. Bunun yerine, örneğin diafram ağırlıklı konumda daha rahat çalışacaksınız. Bu durumda diafram değerini siz vereceksiniz, makine enstantane ayarını kendi yapacaktır. Böylece daha kolaylıkla fotoğraf çekebileceksiniz. Makinenizin pozometresini merkezi ayara getirin ve fotoğraf çekeceğiniz konu üzerindeki en ışıklı alan ile en karanlık alanda ölçüm yapın. Bu iki uç noktada yapılan ölçümlerde ayarlar arasındaki fark beş basamağı geçiyorsa, film üzerinde tamamen karanlık alanlar veya ışık patlamaları oluşacaktır. Örneğin bir oda içinde fotoğraf çekilirken, diafram ayarı sabitken, enstantane değeri fotoğraf kompozisyonu içinde bulunmasını istediğiniz pencerede 1/125, objenin oturduğu yerde ise 1/2 olursa fotoğraf çekmeyin. Dünyada hiç bir film (yada dijital sensör) beş basamaktan daha fazla ölçüm farklılıkları olan konularda iyi sonuçlar vermez. Bu sorunu çözmeyi ise sizin yaratıcılığınıza bırakıyoruz.

CESUR OLUN
Doğru film seçimi, doğru makine ayarları veya fotoğrafını çektiğiniz kişilere doğru sosyal yaklaşım konularında çok düşünerek sorunları fazlalaştırmayın. Fotoğraf çekerken kararsızlık sizin yavaşlamanıza neden olacaktır. Fotoğrafını çekeceğiniz insanlarla konuşmaktan çekinmeyin, gidin ve fotoğraf çekmek için izinlerini sorun. Eğer isterlerse fotoğraflardan göndermek istediğinizi söyleyin, bu onları çoğunlukla yumuşatacaktır. Doğa fotoğrafları çekiyorsanız, başkalarının gitmediği yerlere gidin. Doğada yaşayan hayvanları bulmaya ve fotoğraflarını çekmeye çalışın. Fakat yırtıcı hayvanlardan ve dağcılık konusunda eğitimli değilseniz yüksek yerlerden uzak durmanızı söylemeye gerek yok sanıyoruz.


İyi fotoğraf çekmek sadece pahalı makineler ve aksesuarlar alıp çantanıza koymakla olmaz, ne yazık ki. Fotoğrafları makineler değil insanlar çeker ve fotoğraflarınızın içine güzel görünmeleri için biraz teknik, biraz sanat biraz da duygu koymalısınız.
Yanda iyi fotoğraflar çekmek için on temel kural göreceksiniz. Bu kuralların belki de bazılarını biliyor ve kullanıyor olabilirsiniz. Doğal olarak fotoğraf çekerken kullanılan bu kurallar sabit değil ya da her zaman bu kadar basit değil. Fotoğraf çekmek bir sanattır ve iyi sonuçlar almak için iyi bir bilgi birikimi ve deneyim gerektirir. Karşılaşacağınız diğer sorunları çözmek için eski bilgileriniz ışığında yaratıcılığınızı kullanacağınıza eminiz.